Het woord zeep is waarschijnlijk afkomstig uit het oude Griekenland, meer specifiek het eiland Lesbos. Het produkt werd ook gevonden in veel antieke oosterse beschavingen, in het bijzonder Mesopotamië.

De eerste zeep was een mengsel van as, olie en aromatische kruiden en het werd ook op therapeutische basis gebruikt. Het lijkt me aannemelijk dat zeep op diverse plaatsen ter wereld is uitgevonden, waarschijnlijk ongeveer in dezelfde tijd. Dat gebeurt wel vaker met uitvindingen. In de oude beschavingen kregen mensen de behoefte om zichzelf en hun omgeving schoon te maken. Er moet toen iemand zich achter de oren gekrabbeld hebben (ook al vanwege het vuil) en zijn gaan zitten om een oplossing te bedenken!

Sappho

Uit het oude Griekenland komen getuigenissen uit oude vertellingen over zeep van het eiland Lesbos. Het was in de buurt van het heiligdom van de Godin Artimis (onder de Romeinen bekend als Diana), de godin van de jacht. Daar vonden dieroffers plaats ter ere van de goden. De overblijfselen van de offers, voornamelijk vet, werden gemengd met as en water en dat leverde de eerste vorm van zeep op.
Op het eiland Lesbos leefde in de oudheid ook de dichteres Sappho, die altijd een schare van bewonderaarsters om zich heen had. Vandaar dat de term lesbisch is afgeleid van de naam van het eiland. En vandaar dat het eiland Lesbos al decennia geldt als ‘bedevaartsoord’ voor lesbiennes van over de hele wereld. De inwoners zelf noemen het eiland daarom vaak liever Mitilini (naar de hoofdstad).

Terug naar de zeep, de naam van het produkt om je te wassen, stamt dus af (vergelijk het Franse savon)  van de naam Sappho, zo gaat het verhaal.

Zwarte zeep

In West-Afrika wordt een soort zeep gemaakt die Zwarte Zeep heet. Nog steeds gebeurt dat op de traditionele manier die waarschijnlijk in het oude Griekenland ook al bekend was.
Deze zeep wordt, meestal door vrouwen, met de hand gemaakt. Er gaat onder andere Sheaboter en palmkern olie in. Met as van plantain schillen, cacao schillen, bananenbladeren, bast van de Agow boom wordt de zeep afgemaakt. Men noemt het wel zwarte zeep, maar eigenlijk is ze bruin. Als je het bestelt en de zeep is echt heel donkerbruin of zwart, dan kun je ervan uitgaan dat het op z’n minst bijgekleurd is, of nep.

Ook in Frankrijk en Marokko maakt men iets dat zwarte zeep genoemd wordt, maar dat is zeep van de uitgeperste olijfpitten. Het wordt ongeveer op de manier van vloeibare zeep gemaakt. Met kaliloog in plaats van natronloog, waardoor het geen vaste vorm krijgt. Het zit vaak in een pot en is slijmerig, ongeveer zoals ‘smurfensnot’. Ik kocht eens een potje in Frankrijk. 

Het wordt in Marokko bij de massage in het badhuis, de hamam, gebruikt. Mijn smurfensnot-foto is helaas niet helemaal scherp. Maar je snapt wel wat ik bedoel toch? 🙂 Deze is olijfgroen en ruikt ook helemaal naar de olijfolie waar het van is gemaakt. Kun je ook prima gebruiken bij het scheren, heb ik ontdekt. En je moet wel van de olijfgeur houden!

frankrijk lesbos mevrouw soapz sappho smurfensnot zwarte zeep